Asperges |
De wetenschappelijke naam is: Asparagus officinalis L. De asperge behoort tot de
familie van de lelieachtigen, zoals bijv. lelie en prei. Het is een
meerjarig gewas, dat doorgaans tien jaar op hetzelfde perceel blijft staan. Een
bijzondere plant vanwege haar groeiwijze, vorm, kleur, voedingswaarde, smaak
en geneeskracht.
Historie
De asperge vindt haar oorsprong in Azië. In de piramide van Sakkara in Egypte
zijn afbeeldingen van asperge gevonden van vijfduizend jaar voor Christus. De
Grieken noemden de asperge asparagos: de 'niet gezaaide'. In die tijd
groeide de asperge in het wild en werd ook gebruikt voor medicinale doeleinden
en het tooien van belangrijke dames. Via Italië en Frankrijk, waar de asperge
vooral in kloostertuinen werd geteeld, vond de verspreiding plaats naar
Noordwest-Europa.
Steeds meer kreeg de asperge betekenis als culinaire groente.
In Nederland ligt de bakermat van de asperge meer dan een eeuw geleden,
achter de duinen van het Westland en het tegenwoordige bollengebied bij
Rijnsburg en omgeving. Voor de tweede wereldoorlog breidde de teelt zich vooral
uit naar Bergen op Zoom en omgeving. Na de tweede wereldoorlog werd Zuidoost-Nederland
hét asperge-centrum van Nederland. Als hoofdoorzaken van de
snelle uitbreiding in dit gebied zijn te noemen:
-de aanwezigheid van rulle zandgronden;
-grote gezinnen, beschikbaarheid van arbeidskrachten;
-de aanwezigheid van een grote veiling;
-het Duitse Ruhrgebied als grote afnemer in de directe nabijheid.
De vermeerdering van asperge vindt plaats door zaad. Voor de aanleg van 1 ha is
ongeveer ¾ kg zaad nodig. Het zaad is kostbaar, de prijs kan zelfs oplopen
tot 4500 Euro per kg. De plantenopkweek vindt plaats bij professionele
plantenkwekers. De zaden worden rond half maart met precisie d.m.v. zaaimachines
uitgezaaid en het jaar daarop rond 1 april worden de planten gerooid. De 1-
jarige planten worden dan geplant op hun definitieve standplaats in geulen
op een diepte van ± 25 cm en op een rijafstand van 160 cm. Per ha zijn
ongeveer 18.000 planten nodig.
De cyclus ziet er dan als volgt uit:
het 1e jaar wordt niet geoogst. De jonge plant moet zich kunnen ontwikkelen;
het 2e jaar wordt één week geoogst;
het 3e jaar wordt tot 1 juni geoogst;
het 4e tot en met het 10e jaar wordt volledig geoogst.(Van eind april tot 24
juni)
Daarna worden de planten vernietigd en eventueel gerooid. De levensduur van een
productieveld is ± 8 jaar.
De bedden van de percelen waarvan witte asperge wordt geoogst, worden medio
april opgeploegd in de vorm van een soort afgeplatte piramide van circa 50 cm.
hoogte. De bedden zijn noodzakelijk wanneer men witte asperge wil oogsten.
De stengels mogen niet blootgesteld worden aan het zonlicht anders verkleuren
ze van wit naar paars naar groen.
De aspergestengels beginnen uit te lopen als de grondtemperatuur bij de
wortelknoppen een hoogte heeft bereikt van rond de 10° C. Hoe hoger de
temperatuur gedurende het groeiseizoen, des te sneller de groei zal gaan. Bij
een temperatuur van boven 25° C kunnen de stengels wel 10 cm per etmaal
groeien!
Bij groene asperge worden geen bedden opgeploegd. De stengels worden met opzet
blootgesteld aan het zonlicht.
Het normale oogstseizoen duurt van eind april (Koninginnedag) tot 24 juni (St.Jan).
De tijd na 24 juni is nodig om de aspergeplant de mogelijkheid te
bieden om zonne-energie op te slaan voor het volgend jaar. Na 24 juni groeien de
stengels bovengronds tot wel 2 mr. hoogte. Deze groene plantendelen kunnen
het noodzakelijke zonlicht opvangen. Rond half november verkleurt het gewas
geel. Het bovengrondse plantendeel sterft dan af. Het loof wordt vervolgens
in de bedden ingefreesd en in sommige gevallen afgemaaid en verwijderd. De
ondergrondse wortelstok overwintert en is bestand tegen alle weersinvloeden
van de winterperiode.
Vervroeging van het oogstseizoen is mogelijk door gebruik te maken van plastic
folie eventueel in combinatie met grondverwarming. Om praktisch het gehele
jaar rond, dus ook buiten de zomermaanden, te kunnen oogsten kan asperge in
kassen worden geteeld.
Schematisch ziet de vervroeging van het oogstseizoen er als volgt uit:
Toepassen van anticondens folie. Folie wordt over de bedden aangebracht tegelijk
met het opploegen van de bedden. Dit leidt tot vervroeging van ongeveer 14
dagen, een hogere productie en een hogere prijs;
Aanbrengen van zwarte (niet lichtdoorlatende) folie al vanaf begin maart, al of
niet in combinatie met grondverwarming door middel van plastic pijpen met
een doorsnede van ± 2,5 cm. Vervroeging van meer dan een maand is mogelijk.
Omdat het plastic niet lichtdoorlatend is hoeft er niet elke dag te worden
geoogst.
Aanbrengen van zwart/wit (niet lichtdoorlatende) folie, één kant is wit en de
andere kant is zwart gekleurd. De zwarte kant boven bij donker koud weer
vangt meer warmte op. De witte kant boven bij warm weer met felle zon. De warmte
wordt dan weerkaatst, waardoor de zonnewarmte wordt getemperd. Met dit
systeem kan de groei worden gereguleerd.
Teelt in kassen in combinatie met grondverwarming en bovengrondse verwarming.
Dit systeem biedt de mogelijkheid om vanaf oktober tot aan de oogst in de
volle grond asperge te steken.
Oogsten
Nadat de grond rondom de aspergestengel voorzichtig met de hand is verwijderd
wordt met een speciaal steekmes gestoken. De geoogste asperge wordt daarna in
een aluminium-steekkist gelegd. Hierin kan ongeveer 6 kg worden verzameld.
Daarna wordt het steekgat met de handen weer zorgvuldig dicht gemaakt en met
de onderkant van de steekkist weer glad gestreken. Wanneer de steekkist vol
is wordt de asperge in een grotere kist verzameld en afgedekt met een natte doek
. Omdat het zonlicht de witte kopjes verkleurt, wordt 's ochtends vroeg
geoogst. Bij warm weer wordt om die reden ook nog later in de middag geoogst
. De oogst van groene asperge is eenvoudiger, omdat deze bovengronds groeit.
De aspergestengels worden simpelweg met een mesje op een lengte van rond 22
-27 cm afgesneden en in de steekkist verzameld.
Behandeling na de oogst
Na de oogst wordt de witte asperge ongeveer 6 uur in koud water gelegd. Het
water wordt regelmatig ververst. Vervolgens wordt de asperge gewassen, op maat
gesneden (22 cm) en gesorteerd op dikte, kleur en kwaliteit. Dit gehele
proces gebeurt machinaal met speciale was-,snij- en sorteermachines. Asperge
wordt gekoeld bij een temperatuur van 2° C en 98 luchtvochtigheid. Groene
asperge wordt niet in water gekoeld, maar in een koelcel bewaard net als witte
asperge.
Home